تاریخ انتشار : ۶ تیر ۱۳۹۶
رێگا کوردستان – بەش فەرهەنگی
ئه زوان وژمانا بنۊسیم، ئه زوان وژمانا بخوه‌نیم
ئه‌گه‌ر حه‌ق قسه کردن ئه زوان داڵکه‌یا ئه‌ژ که‌سێ بسینین بگر ئه ئاێمته سه‌رشکه‌س کردێیه. گرتن ماف قسه کردن ئه زوان داڵکه‌یا یه‌نێ سه‌رشکه‌س کردن بنەڕەتی ترین حوقووق ئنسان، یه‌نێ په‌ڕین ئه‌ر کووڵ قوێڵترین په‌ڕه هوڤیه‌تی ئاێم.
ئایله‌لێ ک ئه زوان داڵکه‌ی و زوانێترک جوور زوان ره‌سمی کشڤه‌ران یا زوان به‌ێنه‌لمله‌لی قسه مه‌که‌ن، ئه‌گه‌رد ئایله‌ل هامباز وژان ک هەر ئه زوان ره‌سمی کشڤه‌ران (یا هه‌ر زوانێ بێجگه زوان داڵکه‌ی) یادان گرتێیه قسه بکه‌ن یه‌سه ک، یه‌ۆن ئه نام ئایلیێرە هووشیارتر و زاناتر و ڤیریاترن و یادگیریان فرەتر ئەژ ئه‌واکانه، هانە ئایله‌لێ ئه نام کوومەڵگاێره په‌ێوه‌نه‌ل دورسێ درن و ئه ڤه‌خت پیری هاواس په‌رتیان که‌متره.
هن یه‌سه ک ئایله‌لێ ک ئه زوان داڵکه‌یانا مه‌نۊسن و مه‌خوه‌نن ئه‌ێ لاێنی ره‌وانشناسه‌ل، ئایلەل ئازاترێکن (ساڵم ترێکن).
هه‌نێ ک مه‌که‌ۆ ئه‌ۆ ڤیرم
زوان داڵکه‌یم خاس نمه‌زانم
ته‌رێخی سه‌ر تا پامه مه‌گرێرا
ئه‌ژ قڵه‌م و کاقه‌زم خەجاڵه‌ته مه‌کیشم
داڵکه… نمه‌زانین پیک پاک خەنە کاقه‌ز و ده‌فته‌رم چه‌نێ ئه‌زاومه مه‌ێ…
گشت رووژێ…
رووژێ سه‌د گل
ڤه ده‌س وژم، وژم مه‌یه ده‌س دارا
”شێرکوو بێ که‌س”
پیت “ی” ئه دو جوور “ی” و “ێ” مووشرێ
پیت “ی” جوور: گیان، میمی، گیس گرتن، هالیپا، ژیار، ژیل، ژینگه، ملیانک، په‌تی، تیز بردن، مزگانی، تینی، یانه، نیم ده‌ری، چیا، تیتاڵی، گیچه‌ڵ
پیت “ێ” جوور: مێ، سێ، تێژ، دێر، دلێر، شێرز، گەێ، هێمان، هه‌نێ، جارێ، کوێنه، شێت، شێڤە
پیت “ر” ئه دو جوور “ر” و “ڕ” مووشرێ
پیت “ر” جوور: ده‌سگیران، ژره‌ژ، ته‌رجک، گورج، په‌لامار، ئه‌تره‌ش، نوتاره، پرتاڵ، چه‌رمێ، داری
پیت “ڕ” جوور: گوڕاو، دوڕ، ساێڕ، گرمهوڕ، کوڕ، نوێڕ، کوڵ بڕ، ته‌ڕ، گڕک، پڕ، که‌وه‌ڕ، شوڕ، شڕ
* ئە ڤیرمانا نەچوو پیت ”ڕ” ڤە شوروو وشە قوێڵە مەخوەنرێ، ئەمانێ ئەڕا سادگی و رەنگێنی ”ر”ە مەنۊسرێ، جوور: ڕاو = راو، ڕاسی = راسی.
هەمیش هەس…
نۊسر: بێژه‌ن همه‌تی
