ﻫﯿﺎﺗﯽ ﻣﺘﺸﮑﻞ ﺍﺯ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺑﻮﻋﻠﯽ ﺳﯿﻨﺎ ﻫﻤﺪﺍﻥ ﻭ ﭘﮋﻭﻫﺸﮑﺪﻩ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥﺷﻨﺎﺳﯽ، ﺑﺎ ﮐﺎﻭﺵ ﺩﺭ ﺗﭙﻪ ﻗﺸﻼﻕ، ﻭﺍﻗﻊ ﺩﺭ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﺁﺑﮕﯿﺮﯼ ﺳﺪ ﺗﺎﻟﻮﺍﺭ، ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﮐﺸﻒ ﻣﻌﻤﺎﺭﯼ ﻭ ﺗﻮﺍﻟﯽ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﺍﺯ ۷۵۰۰ ﺗﺎ ۲۵۰۰ ﺳﺎﻝ ﻗﺒﻞ، ﺗﻮﮐﻦﻫﺎﯾﯽ ( ﻧﻤﺎﺩﮐﺎﻻﻫﺎ ) ﯾﺎﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺭﻭﯼ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﺁﻥﻫﺎ، ﺍﺛﺮ ﺍﻧﮕﺸﺖ ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ ۷۵۰۰ ﺳﺎﻝ ﻗﺒﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷﺪ .
ﮐﺸﻒ ﺗﻮﮐﻦﻫﺎ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﻣﻬﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎﯼ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥﺷﻨﺎﺳﯽ ﺩﺭ ﺗﭙﻪ ﻗﺸﻼﻕ ﺍﺳﺖ . ﺗﻮﮐﻦﻫﺎ ﯾﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﻧﻤﺎﺩﮐﺎﻻﻫﺎ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻮﻝ ﺧﻮﺭﺩﻫﺎﯼ ﺍﻣﺮﻭﺯﯼ ﻋﻤﻞ ﻣﯽﮐﺮﺩﻧﺪ . ﺁﻥﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﮔﻠﯽ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺷﮑﻞﻫﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺷﮑﻞ، ﻣﯿﺰﺍﻥ ﺍﺭﺯﺵ ﺁﻥﻫﺎ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﺷﺪﻩﺍﺳﺖ .
تاریخ انتشار : ۸ مرداد ۱۳۹۵
ریگا کوردستان-سرویس فرهنگی
ﻫﯿﺎﺗﯽ ﻣﺘﺸﮑﻞ ﺍﺯ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺑﻮﻋﻠﯽ ﺳﯿﻨﺎ ﻫﻤﺪﺍﻥ ﻭ ﭘﮋﻭﻫﺸﮑﺪﻩ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥﺷﻨﺎﺳﯽ، ﺑﺎ ﮐﺎﻭﺵ ﺩﺭ ﺗﭙﻪ ﻗﺸﻼﻕ، ﻭﺍﻗﻊ ﺩﺭ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﺁﺑﮕﯿﺮﯼ ﺳﺪ ﺗﺎﻟﻮﺍﺭ، ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﮐﺸﻒ ﻣﻌﻤﺎﺭﯼ ﻭ ﺗﻮﺍﻟﯽ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﺍﺯ ۷۵۰۰ ﺗﺎ ۲۵۰۰ ﺳﺎﻝ ﻗﺒﻞ، ﺗﻮﮐﻦﻫﺎﯾﯽ ( ﻧﻤﺎﺩﮐﺎﻻﻫﺎ ) ﯾﺎﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺭﻭﯼ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﺁﻥﻫﺎ، ﺍﺛﺮ ﺍﻧﮕﺸﺖ ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ ۷۵۰۰ ﺳﺎﻝ ﻗﺒﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷﺪ .
ﮐﺸﻒ ﺗﻮﮐﻦﻫﺎ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﻣﻬﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎﯼ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥﺷﻨﺎﺳﯽ ﺩﺭ ﺗﭙﻪ ﻗﺸﻼﻕ ﺍﺳﺖ . ﺗﻮﮐﻦﻫﺎ ﯾﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﻧﻤﺎﺩﮐﺎﻻﻫﺎ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻮﻝ ﺧﻮﺭﺩﻫﺎﯼ ﺍﻣﺮﻭﺯﯼ ﻋﻤﻞ ﻣﯽﮐﺮﺩﻧﺪ . ﺁﻥﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﮔﻠﯽ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺷﮑﻞﻫﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺷﮑﻞ، ﻣﯿﺰﺍﻥ ﺍﺭﺯﺵ ﺁﻥﻫﺎ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﺷﺪﻩﺍﺳﺖ .
ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ عباس ﻣﺘﺮﺟﻢ(سرپرست هئیات کاوش) ، ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺗﻮﮐﻦﻫﺎ ﺩﺭ ﺗﭙﻪ ﻗﺸﻼﻕ ﮐﺸﻒ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﺗﺎ ﮐﻨﻮﻥ ﮐﺸﻒ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻭﺳﯿﻌﯽ ﺩﺭ ﻫﯿﭻ ﺗﭙﻪﺍﯼ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﻧﺸﺪﻩﺍﺳﺖ . ﺍﯾﻦ ﺗﻮﮐﻦﻫﺎ ﺑﻪ ﺍﺷﮑﺎﻝ ﮐﺮﻭﯼ، ﻣﺨﺮﻭﻃﯽ، ﻣﺨﺮﻭﻃﯽ ﺩﻭﻃﺮﻓﻪ، ﺩﯾﺴﮑﯽ، ﺩﯾﺴﮑﯽ ﺳﻮﺭﺍﺥﺩﺍﺭ ﻭ ﺷﺎﺧﯽ ﭘﯿﺪﺍ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ .
ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻥ ﺗﻮﮐﻦﻫﺎ ، ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﯼ ﺗﮑﻤﻪﺍﯼ ﻫﻢ ﯾﺎﻓﺖ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﺳﺎﺯﻧﺪﻩ ﺑﺮﺍﯼ ﺳﺎﺧﺖ ﺁﻥﻫﺎ ﺍﺯ ﻓﺸﺎﺭﺩﺍﺩﻥ ﮔﻞ ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻥ ﺩﻭ ﺍﻧﮕﺸﺖ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻋﻠﺖ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﺳﮑﻦ ﻟﯿﺰﺭ ﺍﯾﻦ ﺗﻮﮐﻦﻫﺎ،
ﺑﺎ ﻗﺪﺭﺕ ﻭ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﺑﺎﻻ، ﺍﺛﺮ ﺍﻧﮕﺸﺖ ﺷﺨﺼﯽ ﮐﻪ ۷۵۰۰ ﺳﺎﻝ ﻗﺒﻞ ﺍﯾﻦ ﺗﻮﮐﻦ ﺭﺍ ﺳﺎﺧﺘﻪ، ﺭﻭﯾﺖ ﺷﺪ . کە قدیمی ترین اثر انگشت دنیا محسوب میشود.
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥﺷﻨﺎﺳﯽ ﺭﻭﯼ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺳﻔﺎﻝ ﻭ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥﻫﺎﯼ ﺣﯿﻮﺍﻧﯽ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﯽﺩﻫﺪ ﮐﻪ ﺳﺎﮐﻨﯿﻦ ﺍﯾﻦ ﺗﭙﻪ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ، ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺩﺍﻣﺪﺍﺭ ﺑﻮﺩﻩﺍﻧﺪ؛ ﺯﯾﺮﺍ ﺩﺭ ﺁﺯﻣﺎﯾﺶﻫﺎﯼ ﻓﻠﻮﺗﯿﺸﻦ ﻭ
ﺑﺮﺭﺳﯽ ﺧﺎﮎ، ﮐﻤﺘﺮ ﺩﺍﻧﻪﻫﺎﯼ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺍﻫﻠﯽ ﺷﺪﻩ ﭘﯿﺪﺍ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ .
ﺍﺯ ﺳﻮﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﺭﻭﯼ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥﻫﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﺍﻻﻍ ﺍﻫﻠﯽ ﻭ ﻭﺣﺸﯽ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ۷۵۰۰ ﺳﺎﻝ ﻗﺒﻞ ﻫﻢ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ . ﺑﺎﺳﺘﺎﻥﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﻣﯽﺩﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﺭﻭﻧﺪ ﺍﻫﻠﯽ ﺷﺪﻥ ﺍﻻﻍ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺗﭙﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻭ ﭘﯿﮕﯿﺮﯼ ﺑﺎﺷﺪ . ﻻﺯﻡ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﯿﺶ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺭﻭﻧﺪ ﺍﻫﻠﯽ ﺷﺪﻥ ﺍﯾﻦ ﺣﯿﻮﺍﻥ ﺩﺭ غرب کوردستان «رۆژئاوا» (کوردستان ﺳﻮﺭﯾﻪ جعلی)ﻣﻮﺭﺩ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ .
ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﺭﻭﯼ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥﻫﺎﯼ ﺣﯿﻮﺍﻧﯽ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﯽﺩﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ ﺳﺎﮐﻦ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺗﭙﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻏﺰﺍﻝ ﻭ ﮔﻮﺭﺧﺮ ﻭﺣﺸﯽ ﺷﮑﺎﺭ ﻣﯽﮐﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻻﯾﻪﻫﺎﯼ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﮔﺎﻭ ﻫﻢ ﺩﯾﺪﻩ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ .
ﺍﻣﺎ ﯾﮑﯽ ﺩﯾﮕﺮ ﺍﺯ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎﯼ ﻣﻬﻢ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﺩﺭ ﺗﭙﻪ ﻗﺸﻼﻕ، ﮐﺸﻒ ﭘﯿﮑﺮﮎﻫﺎﯼ ﺣﯿﻮﺍﻧﯽ ﻭ ﺍﻧﺴﺎﻧﯽ ﺍﺳﺖ . ﺍﯾﻦ ﭘﯿﮑﺮﮎﻫﺎ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪﯼ ﺍﺯ ﺭﺳﻮﻣﺎﺕ ﻭ ﺁﯾﯿﻦﻫﺎ ﻣﯽﺩﻫﻨﺪ .
ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺍﯾﻦ ﭘﯿﮑﺮﮎﻫﺎ ﮐﻢ ﻧﯿﺴﺖ ﻭ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺁﻥﻫﺎ ﺣﯿﻮﺍﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ . ﺍﯾﻦ ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﺁﻥﻫﺎ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺧﺎﺻﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ .
ﺑﺎﺳﺘﺎﻥﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻘﺎﯾﺎﯼ ﺳﻔﺎﻝﻫﺎﯾﯽ ﯾﺎﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻘﺶﻫﺎﯼ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﺁﻥﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﻘﻮﺵ ﺑﯿﻦﺍﻟﻨﻬﺮﯾﻦ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺍﺳﺖ . ﺍﯾﻦ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮔﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﺷﺒﺎﻫﺖﻫﺎﯼ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﻧﺰﺩﯾﮑﯽ ﻫﻢ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ
ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﻧﻘﺶ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ ﻓﺮﺍﻣﻨﻄﻘﻪﺍﯼ ﺳﺎﮐﻨﺎﻥ ﺍﯾﻦ ﺗﭙﻪ ﺭﺍ ﻗﻮﺕ ﻣﯽﺑﺨﺸﺪ . ﺍﺯ ﺳﻮﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﺑﺮﺧﯽ ﻧﻘﺶﻫﺎﯼ ﯾﺎﻓﺖ ﺷﺪﻩ ﺗﺎ ﮐﻨﻮﻥ ﻣﺸﺎﺑﻪﺷﺎﻥ ﺩﯾﺪﻩ ﻧﺸﺪﻩﺍﺳﺖ .
ﮐﺸﻒ ﻣﻬﺮﻫﺎﯼ ﺍﺳﺘﻮﺍﻧﻪﺍﯼ، ﻣﺨﺮﻭﻃﯽ ﻭ ﺗﺨﺖ ﻫﻢ ﺑﺨﺶ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﺍﺯ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎﯼ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﺍﺳﺖ . ﺁﻥﻫﺎ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺍﺛﺮ ﻣﻬﺮﻫﺎ ﺭﺍ ﻫﻢ ﺭﻭﯼ ﮔﻞ ﯾﺎﻓﺘﻪﺍﻧﺪ .
.
