رسانه مستقل خبری کوردستان

تاریخ انتشار : ۳ اسفند ۱۳۹۵

ریگا کوردستان – سرویس فرهنگی 

‎هەرچەنمەواچان فارسی شەکەرەن

‎کوردی جەلای من بەس شیرینتەرەن

‎مەعلوومەن جە دەور دۆنیای بەد ئەندێش

‎دڵشادەن هەر کەس وە زوانی وێش

زیستن در مدار دنیای زبانی خویش از سده‌های پیشین مورد توجه کوردها بوده و با همین جهان‌بینی اجداد ما توانستند کیان خود را در برابر ملل همسایه حفظ کنند.

با تشکیل دولت جعل‌شده به نام مدرن در ایران، از حدود یک قرن پیش تاکنون، تلاش‌های بسیاری برای خلع سلاح کوردها به‌وسیله‌ی آسمیله کردن آن‌ها صورت پذیرفته است.

دولتی که ذات متناقض خود را با تکنولوژی خریداری‌شده از خارج گره‌زده بود، با تفکری ماقبل مدرن تنها و تنها در راستای تحمیل اراده‌ی خویش بر مردم این جغرافیا بود و با آن‌ها ربطی نامنطقی داشت.

تشکیل این دولت به‌اصطلاح مدرن در ایران و همچون الگوی منطقه‌ای آن (ترک‌های جوان) و الگوی غربی آن دولت فاشیسم محور آلمان، با شیبی تند بسیاری از اقلیت‌های موجود را مجبور به آسمیله شدن می‌خواست. دولت به‌اصطلاح مدرن ایران برای اقتدار خود، برداشت ناقصش از توسعه را بر همه تحمیل کرد و مدل مرکز حاشیه اقتصادی خود را هم حتی بر زبان و فرهنگ تحمیل نمود، چون اقتصاد به‌شدت مرکزگرای آن نیاز به زبانی رسمی و یکپارچه داشت، دولتی که همچون هیولای لویاتان این بار به حاشیه خوری مشغول شده بود، برای زبان حاشیه‌های قدرت حق حیاتی برنمی‌شمرد، بلکه آن‌ها را به‌مانند دسر صبح گاهی حیات جمعه سان خویش فهمیده بود. لذا زبان رسمی و یکپارچه را، که با جامه‌ی تاریخ‌سازی و جعل آراسته‌شده بود به اتنیک های غیر فارس در ایران تحمیل کردند و با هزینه‌های میلیاردی کمر به آسمیله کردن هر آنچه غیر خودی می‌نمود بستند.

قطعاً با مرگ یک زبان گویشوران آن نمی‌میرند اما، مسئله اهمیت مرگ یک زبان را برای گویشوران آن می‌توان از دو جهت موردبررسی قرار داد:

اول اینکه با از دست دادن زبان مادری، فرد و جامعه‌ای که زبان مادری خود را ازدست‌داده است دچار بحران‌های شدید هویتی، افت تحصیلی، ناهنجاری‌ها و آسیب‌های اجتماعی جبران‌ناپذیر می‌گردد.

اما از جنبه‌ی دوم: حفظ زبان مادری برای قدرتمندان آسمیله گر تبعاتی در پی دارد، یک زبان مستقل منافع اقتصادی و اجتماعی ویژه‌ی خود را دارد که دیگر مرکز نمی‌تواند همه‌ی حاشیه را به‌آسانی ببلعد و سهم حداقلی لازم برای توسعه‌ی پایدار را هم به آن ندهد.

ما کوردها اگر زبان مادری خود را از دست بدهیم، حیات ملی‌مان محدود به حیاتی نباتی در حد گونه‌ای کم خاصیت تر از مرکز تبدیل خواهد شد، در آن صورت شاید تولید مثل در میان ما ادامه داشته باشد، اما دیگر هیچ رنگی از توسعه را هم به چشم نمی‌بینیم.

مصطفی باقری آشنا – دبیر سرویس اجتماعی