آرشیو شامی کرمانشاهی، شعر و شاعری، شمس العلما، آقا شمس‌الدین آل آقا، خیام ،سعدی ،حافظ
آداب‌ورسوم هر دوره آیینهای است که وضعیت اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی آن دوره را نشان می‌دهد. بالطبع افراد جامعه نقش‌آفرینان این آداب‌ورسوم هستند و تک‌تک افراد جامعه در پاسداشت و دستاوردهای ارزشمند جامعه در مقابل نسل آینده مسئول هستند. که گاهی این آداب‌ورسوم با همان سبک اولیه از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود و گاهی دستخوش تغییراتی در ساختار ظاهری می‌گردد. زنده نگه‌داشتن آداب‌ورسوم هر قوم دلیل بر پویایی و هدفمند بودن افراد آن جامعه است.آداب‌ورسوم هر دوره آیینهای است که وضعیت اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی آن دوره را نشان می‌دهد. بالطبع افراد جامعه نقش‌آفرینان این آداب‌ورسوم هستند و تک‌تک افراد جامعه در پاسداشت و دستاوردهای ارزشمند جامعه در مقابل نسل آینده مسئول هستند. که گاهی این آداب‌ورسوم با همان سبک اولیه از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود و گاهی دستخوش تغییراتی در ساختار ظاهری می‌گردد. زنده نگه‌داشتن آداب‌ورسوم هر قوم دلیل بر پویایی و هدفمند بودن افراد آن جامعه است.
شاه مراد معروف به شامی نابینا و بی‌سواد با سرودن اشعار کوردی کرماشانی تا جایی پیش رفت که او را بنیان‌گذار سبک ساده در اشعار محلی کرماشان میدانند که مبتنی بر منطبق کردن زبان عامیانه با زبان شعری است. اشعار شامی به زبان کوردی جنوبی و با لهجه کرماشانی سروده شده است. افزون بر این وی اشعاری نیز به زبان فارسی سروده است. مضمون اشعار وی بیان فقر و تنگ‌دستی طبقه فرودست اجتماع و محرومیت‌های آنان به زبانی عامیانه است. وی بادانش و درایت خود، در خلال اشعارش تصویری گویا و روشن از چگونگی زندگی مردم روزگار خویش به دست داده است. از شامی کرماشانی یک دیوان و مجموعه اشعار به چاپ رسیده است. کلیات او یکی از مآخذ امثال‌وحکم در گویش کوردی کرماشانی است.
در این پژوهش فرهنگ عامه: «ِکرانشینی» و «روین نواتی» و مشکلات خاص آن و در جوف این اشعار به بسیاری از آداب‌ورسوم رایج عصر شامی نظیر موج گرو نهادن، صنایع‌دستی، شغل‌های رایج، باورها و اعتقادات مردم، غذاهای محلی پرداخته‌شده است. هدف از این پژوهش شناساندن پاره‌ای از آداب‌ورسوم عصر شامی و اهمیّت آن است. چراکه مطالعه‌ی جامعه آنگاه ثمربخش خواهد بود که علاوه بر فرهنگ رسمی به ادبیات عامه نیز توجه داشته باشد. و مهمتر از همه با بررسی دقیق آداب‌ورسوم هر دوره می‌توان تاریخ آن دوره را بازسازی نمود که بی‌شک اشعار شامی اطلاعات ذی‌قیمتی دربارهی جنبه‌های مختلف عصر وی در اختیار خوانندگان قرار می‌دهد. در واقع ادبیات عامه تأثیر گسترده و انکارناپذیری در تفکر شامی داشته و این شاعر شیرین‌سخن باقدرت ابداع و تخیّل خلاق به فرهنگ عامه حلاوت و بلاغتی نو می‌بخشد و با بررسی فرهنگ عامه در اشعار وی تا حدودی می‌توان به افکار و اندیشه شاعر نزدیک شد. و برای حصول این امر مجموعه اشعار شامی «چەپکه گوڵ» تألیف ماجد روحانی بهروش تحلیلی و توصیفی موردپژوهش قرارگرفته است.
